Filtrowanie aktualności

data od

data od

data do

data do

wyszukaj

Gmina i Miasto Koziegłowy podpisała 14 listopada umowę z firmą Arkada N Sp. z o.o. na rewitalizację i częściową odbudowę dawnego zamku i grodu w Koziegłowach. Prace przygotowawcze ruszą jeszcze w 2024 r.

W ramach inwestycji  dofinansowanej z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków przeprowadzona zostanie częściowa rekonstrukcja zabytkowych murów, konserwacja istniejących, odbudowana zostanie brama wejściowa oraz drewniany most prowadzący na dziedziniec zamku. Odtworzona zostanie też palisada będąca elementem dawnego budownictwa obronnego. Koszt inwestycji to 2 100 000 zł, a dofinansowanie z RPOZ wynosi 2 000 000 zł.

Odkopane podczas prac archeologicznych pozostałości murów zamku zostaną zabezpieczone oraz  nadmurowane do poziomu pozwalającego na odtworzenie bryły zamku z okresu jego świetności. Z wałów i fos usunięta zostanie natomiast porastająca je roślinność. Rewitalizacja obejmuje także rekonstrukcję fragmentu ostrokołu broniącego niegdyś dostępu do grodu. Na zrewitalizowanym terenie zamontowane zostaną edukacyjne tablice tematyczne odnoszące się do historii zamku i poczynionych tam odkryć. Pod wiatą można będzie prowadzić z kolei warsztaty i prelekcje w ramach tzw. żywych lekcji historii. W nocy ruiny zyskają dodatkowy urok dzięki oświetleniu i iluminacji. Obiekt będzie miał monitoring.

Rewitalizacja obejmuje też prace związane z uporządkowaniem terenu wokół zamku i wybudowanie ciągów pieszych z przeznaczeniem na trasę turystyczną. Prace zaplanowane zostały na dwa lata.

Badania archeologiczne

W latach 2022-2023 na terenie prowadzone były prace archeologiczne.  Badania przeprowadzono między innymi z wykorzystaniem lotniczego skanowania laserowego (LIDAR). W 2022 na obiekcie miały miejsce sondażowe badania archeologiczne. W ich trakcie wytyczono wykopy archeologiczne obejmujące swoim zasięgiem najważniejsze elementy kompleksu: wał, fosę, majdan grodu, mur kurtynowy zamku, wieżę mieszkalną oraz wieżę bramną.

- W obliczu nowych odkryć zamek i gród w Koziegłowach  jawi się jako obiekt o wyjątkowym charakterze. To nie tylko unikatowy układ zamku posadowionego we wnętrzu grodu, ale też doskonale wręcz zachowane grodzisko z czytelnym podgrodziem i okazałymi, nieprzekształconymi przez stulecia wałami. O braku większych prac niwelacyjnych może wskazywać między innymi wyraźny ślad po bramie zlokalizowanej w północno-wschodniej partii podgrodzia. Co równie ważne, mamy tu do czynienia z fosami, które wedle wstępnego rozpoznania, przez wieki zasilane były wodą z płynącego obok Sarniego Stoku. Dzięki nim można sformułować nie tylko bardzo ciekawe wnioski paleoekologiczne, ale także pozyskać zabytki (w tym te wykonane z materiałów organicznych), które trafiały do fosy stanowiącej w średniowieczu rodzaj biodegradowalnego śmietnika – mówi kierujący badaniami archeologicznymi dr inż. Artur Ginter, Kierownik Pracowni Datowania i Konserwacji Zabytków w Instytucie Archeologii na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Łódzkiego.

Odsłonięta wieża bramna miała w przybliżeniu wymiary 9x7,4 m. Fundamenty o szerokości dochodzącej do 2,5 metra wykonano z kamienia łączonego silną zaprawą wapienną. Narożniki od strony fosy posiadały przekątniowe przypory przewiązane z murami wieży. Sama wieża została dostawiona do wschodniego muru kurtynowego zamku, co może wskazywać na różny czas wzniesienia obydwu konstrukcji. Prace badawcze pozwoliły na odsłonięcie kurtyny wschodniej na niemalże całej długości w tym dobrze zachowanego narożnika północno-wschodniego. Umożliwia to dosyć dokładne określenie wymiarów zamku, którego ściany kurtynowe miały długość 31 metrów w linii wschód-zachód i 24 metry w linii północ południe. Od strony dziedzińca do ściany kurtynowej wschodniej dostawiony był budynek o szerokości 6,2 m w linii północ-południe i grubości ścian przekraczającej 1,2 metra.

W trakcie prac badawczych pozyskany został materiał zabytkowy, wśród którego dominował zbiór kilkuset XV-wiecznych monet. Ponadto na obiekcie odkryto bardzo dużo przedmiotów o unikatowym charakterze, należących bez wątpienia do osób możnych o wysokim statusie społecznym, m.in.: mosiężną ostrogę, której noszenie było przypisywane królom, fragmenty srebrnych, zdobionych naczyń i aplikacji, okucia pasów, ozdoby, groty bełtów z zachowanymi fragmentami drzewców, ostrogi gwiaździste, kłódki żelazne, klucze, skoble, krzesiwa, a także zbiór kul armatnich o średnicach wskazujących na obecność na zamku co najmniej 3 różnych armat oraz fragment rozerwanej hakownicy.  Najcenniejszym bez wątpienia przedmiotem była połówka tłoka pieczętnego z herbem Lis, a zatem należącego do jednego z właścicieli zamku. Znaleziono też drewnianą, toczoną miseczkę z XIV wieku oraz tak samo datowane fragmenty skórzanego obuwia (podeszwa oraz ciżma) wraz ze skórzanymi rzemykami.

- Zamek i gród w Koziegłowach jawi się jako obiekt o wyjątkowym charakterze. To nie tylko unikatowy układ zamku posadowionego we wnętrzu grodu, ale też doskonale wręcz zachowane grodzisko z czytelnym podgrodziem i okazałymi, nieprzekształconymi przez stulecia wałami – twierdzi Artur Ginter.

Krótka historia zamku

Kamienny zamek w Koziegłowach wybudowany został pod koniec XIV wieku. Początki budowli obronnej w tym miejscu są jednak znacznie starsze, szacowane na początek XII w. i wiążące się z osobą Drogosław, rycerza Bolesława Krzywoustego. Powstałe w tym okresie drewniano-ziemne grodzisko miało za zadanie strzec granicy Małopolski ze Śląskiem. Warownia zwana była Żabim Krukiem. Kamienny zamek wybudowany został przez Krystyna I herbu Lis. W 1426 r. gościł w nim król Kazimierz Jagiełło. W XVI w. zamek przeszedł w ręce biskupów krakowskich. Pod koniec XVI w. popadł w ruinę.

W materiale wykorzystano informacje oraz zdjęcia pochodzące ze sprawozdań z badań archeologicznych realizowanych na obszarze grodu i zamku w Koziegłowach w latach 2022-2023.